"Wrona" - portal historyczny Andrzejewa

Z historii Akcji Katolickiej w parafii Andrzejewo

 

Akcja Katolicka została powołana przez papieża Piusa XI w roku 1928. Choć jako nazwa pojawia się już wcześniej w roku 1903. Ówczesny papież Pius X określił charyzmat stowarzyszenia i zasady organizacyjne. Jednak formalnie do życia powołał Akcję Katolicką Pius XI przedstawiając główne założenia stowarzyszenia w encyklice ,,Ubi arcano'' w roku 1922. Ten sam papież, w encyklice ,,Divini Redemptoris'' wyznaczył jej zadania na rzecz budowania państwa sprawiedliwości społecznej opartej na nauczaniu Kościoła. Od tego czasu Akcja Katolicka rozwijała się jako stowarzyszenie katolików świeckich działające w oparciu o struktury Kościoła i w ścisłej współpracy z hierarchią kościelną.

W Polsce przedwojennej stowarzyszenie zawiązało się w roku 1930. W latach 1930-32 biskupi powoływali Akcję Katolicką w diecezjach. Na krajowym zjeździe Akcji Katolickiej w Krakowie (5-6 II 1934 r.) postanowiono ujednolicić stowarzyszenia wchodzące w jej skład. Na wzór włoski utworzono 4 organizacje zwane kolumnami: Katolicki Związek Mężów (KZM), Katolicki Związek Kobiet (KZK), Katolicki Związek Młodzieży Męskiej (KZMM) i Katolicki Związek Młodzieży Żeńskiej (KZMŻ). W skład związków ogólnopolskich wchodziły odpowiadające im stowarzyszenia diecezjalne: Katolickie Stowarzyszenie Mężów (KSM), Katolickie Stowarzyszenie Kobiet (KSK), Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej (KSMM) i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej (KSMŻ).W ciągu niespełna 10 lat swej działalności Akcja Katolicka stała się silnym ruchem. Tuż przed wybuchem II wojny Akcja Katolicka liczyła około 750 tys. członków, a samo stowarzyszenie zajmowało znaczące miejsce w życiu społecznym ówczesnej Polski.

W latach trzydziestych coraz większą popularnością Akcja Katolicka cieszyła się również wśród parafian andrzejewskich.  W ramach tej organizacji na terenie parafii w roku 1936 działały następujące stowarzyszenia: Katolickie Stowarzyszenie Mężów liczące 52 członków, Katolickie Stowarzyszenie Kobiet, do którego należalo 87 parafianek. Członkowie tych organizacji czynie uczestniczyli w życiu parafii, organizują rożnego rodzaju pielgrzymki, np. do Częstochowy. Jednak zdecydowanie większą aktywność wykazywały osoby skupione w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży: Męskiej – 26 członków i Żeńskiej 61 członkiń.     O tym jak prężną organizacją było Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży z parafii Andrzejewo świadczy fakt, że 14 lipca 1935 roku odbył się na jej terenie okręgowy zlot katolickich organizacji młodzieżowych. Uroczystość obecnością swą zaszczycił biskup łomżyński Stanisław Kostka Łukomski. Jej przebieg w łomżyńskim tygodniku „Sprawa Katolicka” tak opisywał korespondent z Andrzejewa: „Po Sumie Młodzież staje w szeregach pod swemi sztandarami na rynku andrzejewskim. Jego Ekscelencja przyjmuje raporty, pokazuje się przy tym, że na zlot przybyło 34 oddziałów, 352 druhów i 614 druhen, razem 966 osób”.   W dalszej części nastąpiła defilada i wbijanie gwoździ w nowo poświęcone sztandary. Na cześć artystyczną złożyły się występy chórów młodzieżowych i uroczyste recytacje wierszy, po czym odbyło się uroczyste pożegnanie. W tym dniu odbyło się poświęcenie sztandaru miejscowej organizacji, aktu tego dokonał sam biskup ordynariusz. Sztandar, o którym tu wspominamy po dziś dzień znajduje się w andrzejewskiej świątyni podobnie jak inne sztandary parafialnych stowarzyszeń działających w ramach Akcji Katolickiej.

Członkowie Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży brali udział w pracy nad własnym rozwojem duchowym, uczestniczyli w różnego rodzaju rekolekcjach, otwartych i zamkniętych, te ostatnie odbywały się najczęściej w poklasztornych budynkach w Zarębach Kościelnych. Dbali także o rozwój i upowszechnianie nowoczesnej wiedzy z zakresu rolnictwa. Służyły temu celowi doroczne kursy organizowane dla przodowników zespołów przysposobienia rolniczego z poszczególnych parafii leżących w granicach powiatu Ostrów Mazowiecka. Okazją do wymiany wzajemnych doświadczeń były organizowane wystawy przysposobienia rolniczego, na których młodzi rolnicy prezentowali swoje dokonania. Zazwyczaj tego typu imprezy obejmowały swym zasięgiem cały powiat i odbywały się głównie w Ostrowi Mazowieckiej. Członkowie Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży z Andrzejewa nie tylko prezentowali na nich wyhodowane przez siebie rośliny czy zwierzęta, ale również uświetniali spotkania przygotowanym wcześniej występem artystycznym. 24 października 1936 roku wystawa taka została zorganizowana w Andrzejewie, otworzył ją ksiądz proboszcz Antoni Leśniewski, na uroczystość przybyli licznie zaproszeni goście, m. in. inspektor Białostockiej Izby Rolniczej p. Trojanowski i inspektor powiatowy p. Jóźwiak oraz instruktor organizacyjny Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży.  

Młodzież zrzeszona w katolickich organizacjach na terenie parafii brała czynny udział w licznych uroczystościach i świętach kościelnych. Szczególnie widoczne było to podczas dwóch uroczystości: ku czci św. Stanisława Kostki – patrona młodzieży i obchodów niedzieli Chrystusa Króla. Obchody tej drugiej uroczystości rozpoczynały się już w sobotni wieczór. Tak w roku 1936 opisywał je jeden z mieszkańców Andrzejewa: „Po różańcu o godzinie pół do siódmej wieczorem, za krzyżem procesyjnym wyszły: szkoły z transparentami, na których było napisane: „Oddajmy szkołę Chrystusowi”, „Króluj nam Chryste w szkole”, dalej organizacje młodzieżowe stowarzyszenia kobiet i mężów, straż pożarna, procesja kościelna, ministranci, i kto by tam wszystkich policzył, a za księdzem proboszczem orkiestra, chór i tłumy ogromne wiernych ze światłami. Jak wąż ognisty wszystko to szło za miasto do krzyża, oświetlonego pomysłowo i przystrojonego”. W niedzielę na odprawianej przez proboszcza sumie zebrali się liczni parafianie, a po nabożeństwie odbyła się akademia, na której młodzież deklamowała wiersze, a chór śpiewał pieśni.

            W życiu parafii ważne miejsce odgrywała znajdująca się przy kościele mała salka parafialna, w której odbywały się także spotkania członków Akcji Katolickiej. W omawianym okresie znajdowała się tu biblioteka parafialna licząca 560 woluminów, z której zbiorów korzystało 80 czytelników. Zawierała ona także literaturę związaną z tematyką rolniczą, z której chętnie korzystała młodzież biorąca udział w kursach przysposobienia rolniczego.

W roku 1936 kolportowano wśród parafian prasę katolicką. Największym powodzeniem cieszył się ilustrowany tygodnik diecezji łomżyńskiej: Sprawa Katolicka – 150 egzemplarzy i Rycerz Niepokalanej 95 egzemplarzy. Pozostałe tytuły rozchodziły się w znacznie mniejszym nakładzie: Mały Dziennik (30 egz.), Gazeta Świąteczna (9 egz.) i Przewodnik Katolicki (2 egz.).