Józef Klemens Piłsudski cz.III (5)

W sierpniu 1914r., z inicjatywy Piłsudskiego powołano kolejną organizację konspiracyjną: Polską Organizację Wojskową (POW). Polskie formacje zaczęły odnosić pierwsze zwycięstwa i zyskiwać szacunek wśród sojuszników. Oczywiście po przeciwnej stronie, w innych mundurach walczyli również Polacy. Całe nieszczęście tej sytuacji polegało na tym, że po stronie wszystkich zaborców walczyli nasi rodacy i często polskie kule dosięgały właśnie Polaków.

Tymczasem do aresztu na Pawiaku trafiła Aleksandra Szczerbińska. Później była internowana w Szczypiornie i Lanbau. Kolejny problem na głowie Piłsudskiego…

Legiony powołane jako formacja armii austro – węgierskiej, miały się stać trzonem przyszłej armii polskiej. Nie wszyscy jednak optymistycznie patrzyli na poczynania Piłsudskiego. Przedstawiciel Narodowej Demokracji, Juliusz Zdanowski pisał:

„Niestworzone rzeczy takiemu się marzą. Trzeba mieć wojsko, sto, dwieście tysięcy, milion. Tylko wojsko przecież rozstrzyga. Reszta potem. Do tego wojska przyłączą się Galicjanie, to jedyny sposób faktycznego złączenia zaborów. Przyjdą doń i Poznańczycy. Nie znaczy to wcale jeszcze, że się liczy na zwycięstwo państw centralnych, owszem przy ich przegranej tym ważniejszą jest armia polska. To, że amunicji swojej nie ma, to głupstwo, to szczegół.”

Jak się okazało, „chcieć, to móc”.

W lipcu 1916r. Legiony zawzięcie walczyły pod Kostiuchnówką i Wołczeskiem. W trzydniowej bitwie poległo 30 oficerów i 500 żołnierzy. Wśród walczących był również Józef Piłsudski i nieustraszony Wieniawa – Długoszowski, który ogarnięty ułańską fantazją kpił sobie z ognia nieprzyjaciela. Bitwa wykazała, że żołnierze Legionowi stanowią dużą wartość bojową. Zaimponowali Austriakom. Wiedział o tym i sam Piłsudski, który stanął na stanowisku tego, którego proszą o pomoc, a nie odwrotnie. Austriacy potrzebowali polskich żołnierzy. Tymczasem Piłsudski podał się do dymisji, a swoim oficerom nakazał uczynić to samo. Piłsudski wyjechał do żony, a przy okazji... powrócił na łono kościoła katolickiego. Zagonieni w narożnik Austriacy, musieli pójść na ustępstwa.

Były kapelan 1 Pułku 1 Brygady Legionów Polskich, ks. Henryk Ciepichałł zapisał w swoim pamiętniku fakt, że Marszałek Piłsudski zmienił wyznanie i z powrotem stał się katolikiem:

„Wyrzeczenie się protestantyzmu przez Naszego Komendanta Józefa Piłsudskiego i złożenie wyznania rzym. kat. Działo się to w Karasinie na Wołyniu, pow. Kowelski dnia 27 (dwudziestego siódmego) lutego 1916 (tysiąc dziewięćset szesnastego roku) podczas choroby na influenzę. Nasz Komendant Józef Piłsudski (Kmdt. I Bryg. Leg. Pol.) złożył wyznanie wiary rzym. - kat. we własnym mieszkaniu, na kwaterze, leżąc w łóżku, przede mną, niżej podpisanym kapelanem 1 p.p. Bryg. Leg. Pol. w obecności dwóch świadków: Szefa Sztabu I Bryg. Leg. płka Kazimierza Sosnkowskiego i por. Bolesława Wieniawy – Długoszowskiego. Obaj świadkowie stwierdzili akt własnoręcznymi podpisami.”

5 listopada 1916r. ogłoszony został manifest władców Niemiec i Austrii. Z pewnością najbardziej niezadowolone z obrotu sprawy były Niemcy, które prowadziły grabieżczą politykę na terenie okupowanej Polski. W każdym razie, manifest zapewniał, że zostanie utworzone Królestwo Polskie na terenie zaboru rosyjskiego. Oczywiście tylko naiwni w to wierzyli. Pamiętamy Mikołaja II i utworzenie Dumy Państwowej… Niemcy od razu wychodzili z założenia, że nowopowstałe państewko nie będzie się w stanie usamodzielnić przez wiele długich lat, więc to Niemcy będą nim zarządzać. Planowano szybką mobilizację, ale bez autorytetu Piłsudskiego nic się nie kleiło. W końcu, w styczniu 1917r. powstała Tymczasowa Rada Stanu, która miała sprawować funkcję rządu polskiego, a na jej czele stanął Józef Piłsudski – najważniejszy człowiek w tych rozgrywkach.

W Rosji wybuchła rewolucja bolszewicka i ta przestała się liczyć w rozgrywkach politycznych. Przynajmniej na jakiś czas. Polacy musieli się jeszcze pozbyć Niemców i Austriaków, którzy stanowili niechcianych, ale sojuszników.

Piłsudski po raz kolejny okazał się być sprytnym politykiem. Oddziały Polskie przekształcił w Polską Siłę Zbrojną (Polnische Wehrmacht). Trick polegał na tym, że nowa formacja musiała zostać zaprzysiężona na wierność konkretnemu monarsze. Oczywiście I i III Brygada (na ciche, nieoficjalne polecenie Piłsudskiego) odmówiły złożenia przysięgi, co stało się zarzewiem konfliktu. Na to właśnie liczył Piłsudski. Część żołnierzy siłą wcielono do armii, a część internowano. Do tej drugiej grupy zaliczał się też sam brygadier J. Piłsudski. Osadzono go w twierdzy w Magdeburgu. W odosobnieniu Piłsudski zaczął spisywać wspomnienia legionowe, grał w szachy i stawiał swoje ukochane pasjanse. Tęsknił również za Aleksandrą Szczerbińską i oczekiwał narodzin ich dziecka. W oczach opinii publicznej, stał się wzorem walki o niepodległość, jej symbolem. Był tak popularny, że nie było możliwości, żeby władzę w Polsce przejął ktoś inny.

Konflikt zbrojny uformował dwa, toczące ze sobą wojnę bloki. Po jednej stronie stała tzw. ententa, czyli Wielka Brytania, Francja, Rosja, Japonia i Włochy (od roku 1917 również wypchnięte do wojny przez Bank Morgan, który finansował prawie wszystkich sojuszników, Stany Zjednoczone Ameryki), natomiast z drugiej strony były Austro - Węgry wspierane przez Niemcy, Turcję i Bułgarię – państwa, które również miały porachunki z Rosją, ale także innymi mocarstwami. Włosi, dawni członkowie „trójprzymierza” zachowali neutralność. Tym samym o ich przychylność i wsparcie konkurowały obie strony konfliktu. Rywalizację o przychylność Włoch wygrała ententa. Włosi dołączyli do wojny 23 maja 1915r.

Dowódcą wojsk włoskich mianowano, niedoświadczonego bojowo oficera Luigi Cadorna. Pierwsze ataki na wojska austriackie, zakończyły się fiaskiem, pomimo liczebnej przewagi Włochów. Tym razem zaatakowali Austriacy. Gdyby nie silne posiłki, klęska Włochów byłaby jeszcze większa. Późniejsze walki w okolicy rzeki Isonzo, były bardziej korzystne i Włosi osiągnęli pewne sukcesy. Zdobyli między innymi Gorycję i opanowali płaskowyż Bainsizza. Później jednak dotarło wsparcie niemieckie dla Austro – Węgrów. Szala zwycięstwa przechyliła się na stronę Włochów wraz z przybyciem posiłków ze strony sojuszników. Decydujące starcie miało miejsce pod Vittorio Veneto. 4 listopada 1918r. podpisano zawieszenie broni. Jeszcze we wrześniu, traktat o zawieszeniu broni podpisała Bułgaria, a w październiku o wstrzymanie działań wojennych wnioskowały Niemcy i Turcja.

Herbert Hoover, przedstawiciel Amerykańskiej Misji Żywnościowej:

„Żyło tu 28 milionów ludzi przez lata szarpanych przez cztery różne inwazje w ciągu tej jednej wojny, której bitwy i cofające się armie wielokrotnie siały zniszczenie. Na pewnych terenach inwazji tych było siedem i siedem niszczycielskich odwrotów. Wiele setek tysięcy zmarło z głodu. Miliony straciły zniszczone domy i ludzie na tych terenach żyli w ziemiankach. Ich narzędzia rolnicze zostały poniszczone, zwierzęta zarekwirowane przez wojska, zboża tylko częściowo zebrane. Przemysł w miastach zamarł z braku surowców. Panowało bezrobocie i miliony pozbawione były środków do życia. Kraj zalany był rublami, koronami, które nie miały teraz żadnej wartości. Koleje prawie nie funkcjonowały. Miasta niemal pozbawione żywności; tyfus i choroby szalały, obejmując całe prowincje. Szczury, wszy, głód, zaraza – a jednak byli zdecydowani budować państwo.”

10 listopada 1918r. Piłsudski powrócił z miejsca internowania i przejął władzę w państwie. Austro – Węgry rozpadły się na dwa odrębne państwa, a w Niemczech szalała rewolucja. Granice nie były co prawda określone, ale funkcjonowały już jakieś namiastki rządu polskiego: pod przewodnictwem I. Daszyńskiego w Lublinie i R. Dmowskiego w Paryżu. W większych miastach stacjonowały wojska Niemieckie i Austriackie, które zaczęto systematycznie rozbrajać. Do tego niejasna była sytuacja we Lwowie i Wilnie. Powstanie przeciwko Niemcom wybuchło też w Wielkopolsce. Na domiar złego zaczęły się problemy z bolszewicką Rosją.

Powołany w połowie listopada Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej Jędrzeja Moraczewskiego stracił rację bytu, kiedy w styczniu 1919r. aresztowano kilku ministrów i samego premiera. Próby puczu dokonali sympatycy Narodowej Demokracji i innych organizacji prawicowych. Rząd Moraczewskiego miał problemy z uznaniem na arenie międzynarodowej, ale uznały go Austria i Niemcy, z którymi i tak niebawem, z oczywistych względów zerwano stosunki dyplomatyczne. Potrzebny był twardo stąpający po ziemi parlament.

Na czele nowego rządu, Piłsudski postawił człowieka znanego i szanowanego – Ignacego Paderewskiego. Skład nowego rządu był w przeważającej ilości bezpartyjny i jak można było przewidzieć spotykał się z krytyką od lewicy do prawicy. W grudniu 1919r. podał się do dymisji. Paderewski był wspaniałym i skutecznym dyplomatą oraz cenionym muzykiem oczywiście. Zdołał jeszcze przysłużyć się Polsce podczas kolejnego konfliktu światowego. Niemcy umieścili jego nazwisko na liście wrogów III Rzeszy, budowanej w Niemczech przez Adolfa Hitlera.

Po Wielkiej Wojnie, na włoskiej, a później francuskiej ziemi, formowano Armię Polską pod dowództwem generała Józefa Hallera (tzw. hallerczyków). W składzie tejże Armii, znalazł się, wśród szesnastu innych pułków, pułk strzelców polskich z numerem 20, który w połowie 1919r. przetransportowano do Łowicza. 1 września 1919r, zgodnie z rozkazem Ministra Spraw Wojskowych w rządzie Ignacego Paderewskiego, gen. por. Józefa Leśniewskiego, oddziały hallerczyków zostały wcielone do wojsk krajowych. W rezultacie musiały przejść reorganizację i przyjąć inne nazwy. Początkowo 20 pułk strzelców polskich przyjął nazwę: 144 pułk piechoty strzelców kresowych. Sytuacja taka trwała do lutego 1921r. Później pułk nazwano 71 pułkiem piechoty. Kiedy zakończyła się wojna z bolszewikami, pułk odesłano do Kowla, a później Komorowa koło dzisiejszej Ostrowi Mazowieckiej.

W lutym 1920r. przyszła na świat kolejna córka J. Piłsudskiego i A. Szczerbińskiej. Otrzymała imię Jadwiga.

Kolejny gabinet rządowy, tworzył Leopold Skulski z Narodowego Zjednoczenia Ludowego. W rządzie znaleźli się, m. in: Władysław Grabski, Władysław Wróblewski, Stanisław Śliwiński, i inni. Niezbyt długo trwała kadencja rządu L. Skulskiego, na co miała również wpływ inwazja wojsk bolszewickich. Po kilku miesiącach wyłonił się kolejny gabinet, któremu przewodniczył minister skarbu w rządzie Skulskiego - Władysław Grabski.

Państwo Polskie, po latach niebytu stawało na nogi, ale warunki dla rozwoju i stabilizacji były bardzo trudne. Nowo sformowany, pozaparlamentarny rząd Władysława Grabskiego nie miał konkretnego programu politycznego, ale w pewnym stopniu, wyprowadził kraj z kryzysu.

Podczas swojego wystąpienia w Sejmie 30 czerwca 1920r. Grabski zapowiedział reformę rolną i powołanie banku emisyjnego. Ponieważ w tle toczyły się zacięte boje z krasnoarmiejcami, powołał również Radę Obrony Państwa. Zrozumienie sytuacji, w jakiej znalazła się Polska, było również po stronie lewicy, która zgodziła się na plan Grabskiego, pod warunkiem, że będzie to rząd tymczasowy. Trzeba było działać szybko i skutecznie; bez względu na poglądy. Władysław Grabski, złożył dymisję rządu 24 lipca 1920r. W kolejnym rządzie piastował stanowisko ministra skarbu. Opracował „Projekt programu polityki ekonomicznej i finansowej Polski po wojnie”. [W 1923r, kiedy inflacja marki doprowadziła do poważnego kryzysu skarbu państwa. Dzięki Grabskiemu, reforma walutowa, która oparła się na wprowadzeniu nowej waluty (złoty) i parytecie złota, ustabilizowała gospodarkę.]

Już wkrótce Polska stanęła przed kolejną, ciężką próbą. Wielka armia bolszewicka pędziła w kierunku Warszawy. Polacy walczyli w okolicach Brześcia, Lidy, Baranowicz i Mińska. Wkrótce wściekłe hordy Armii Konnej Siemiona Budionnego zaczęły niesamowity pęd w kierunku stolicy Polski. Generał Tuchaczewski nie krył, że „droga rewolucji światowej wiedzie po trupie białej Polski”.

[W obronie Grodna w 1920 r brał udział Witold Pilecki. Już wtedy wykazywał się heroizmem i bohaterstwem. Ryzykując życie, powrócił wraz z innym żołnierzem na opuszczone pozycje, aby uratować ośmiu kolegów. Zobacz również teksty o 201pp]

Aleksandra Szczerbińska zapisała:

„Niemcy pozornie ogłosiły neutralność w konflikcie polsko – rosyjskim, jednak droga przez Gdańsk została zagrodzona, a robotnicy portowi w Anglii odmówili ładowania statków idących do Polski. Czesi nie przepuszczali transportów broni i amunicji z Zachodu. Agenci komunistyczni w każdym kraju europejskim wzmogli kampanię antypolską.”

Józef Piłsudski miał wtedy powiedzieć:

„Rezultat każdej wojny jest niepewny aż do jej skończenia. Wszystko jest w ręku Boga.”

Źródła:

- „Józef Piłsudski. Życie prywatne marszałka” – Sławomir Koper

- „Józef Piłsudski o państwie i armii” – Jan Borkowski

- „Myśli, mowy i rozkazy” – Józef K. Piłsudski

- „Churchill. Najlepszy sojusznik Polski?” – Tadeusz A. Kisielewski

- „Pamiętnik adiutanta Marszałka Piłsudskiego” – Mieczysław Lepecki

- „Kobiety w życiu Marszałka Piłsudskiego” – Iwona Kienzler

- „Wspomnienia o świętej Siostrze Faustynie Kowalskiej ze zgromadzenia Matki Bożej Miłosierdzia” – Opracowała s. M. Elżbieta Siepak

- „Polskie Termopile” – T. Stańczyk, W. Pasek

- „Terroryzm na usługach ugrupowań lewicowych i anarchistycznych w Królestwie Polskim do 1914 roku” – Waldemar Potkański

- „Dzieje obozu narodowego do 1914 roku: w sześćdziesiątą rocznicę założenia Ligi Narodowej.” – Józef Płoski

- „1926 – 1930. Przemówienia, wywiady, artykuły.” – Józef Piłsudski

- „Boże Igrzysko. Historia Polski” – Norman Davies

- www.teologiapolityczna.pl

- www.pamiec.pl

- www.blogpublika.com

- www.histmag.org